"مراحل قانونی توقیف اموال زوج برای دریافت مهریه

 
مراحل توقیف اموال زوج برای دریافت مهریه

مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح است که بر اساس قانون مدنی ایران به‌عنوان دین بر عهده مرد قرار دارد. در صورتی که مرد از پرداخت مهریه امتناع کند یا توانایی مالی برای پرداخت آن نداشته باشد، زن می‌تواند از طریق مراجع قضائی و واحد اجرای احکام برای توقیف اموال مرد اقدام کند. این فرایند شامل اقداماتی قانونی است که به منظور تأمین حق مالی زن انجام می‌شود و ممکن است شامل توقیف اموال منقول (مثل خودرو و پول نقد) و اموال غیرمنقول (مثل خانه و زمین) باشد.
این نوشتار به بررسی مراحل توقیف اموال زوج برای دریافت مهریه و نکات حقوقی مرتبط با آن پرداخته می‌شود.

تعریف حقوقی توقیف اموال زوج برای دریافت مهریه

توقیف اموال به معنای بازداشت قانونی اموال فرد توسط مراجع قضائی به منظور استیفای حقوق مالی است. در صورتی که مرد توان پرداخت مهریه را نداشته باشد یا از پرداخت آن خودداری کند، زن می‌تواند از واحد اجرای احکام دادگاه برای توقیف اموال مرد استفاده کند. این فرآیند از طریق دستور قضائی صورت می‌گیرد و هدف آن تضمین پرداخت مهریه به زن است.
ماده 1082 قانون مدنی ایران:
"مهریه مال زن است و زن می‌تواند آن را مطالبه کند."
این ماده به‌صراحت بیان می‌کند که مهریه حق مالی زن است و در صورت عدم پرداخت آن، زن می‌تواند از طریق مراجع قضائی مهریه خود را دریافت کند.

مراحل توقیف اموال زوج برای دریافت مهریه

1. ثبت دادخواست در دادگاه خانواده
اولین گام برای توقیف اموال زوج، ثبت دادخواست مطالبه مهریه در دادگاه خانواده است. زن باید دادخواست خود را به دادگاه ارائه دهد و در آن مقدار مهریه، شرایط پرداخت آن و دلایل عدم پرداخت مهریه توسط مرد را شرح دهد.
مدارک مورد نیاز:
•    کپی عقدنامه رسمی که در آن مهریه ثبت شده است.
•    کپی شناسنامه و کارت ملی زن و مرد.
•    مدارک اثباتی در صورت لزوم (برای اثبات عدم پرداخت مهریه).
پس از بررسی دادخواست، دادگاه خانواده حکم برای پرداخت مهریه صادر می‌کند و در صورت عدم پرداخت، زن می‌تواند درخواست اجرائیه برای توقیف اموال مرد نماید.
2. درخواست اجرائیه از دادگاه خانواده
پس از صدور حکم دادگاه و در صورتی که مرد همچنان از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند از دادگاه درخواست اجرائیه کند. اجرائیه یک دستور رسمی است که از طرف دادگاه صادر می‌شود و به واحد اجرای احکام داده می‌شود تا مهریه زن را از طریق اموال مرد وصول کند.
3. مراجعه به واحد اجرای احکام
پس از صدور اجرائیه، زن می‌تواند به واحد اجرای احکام دادگاه مراجعه کند. واحد اجرای احکام مسئولیت اجرای حکم دادگاه را بر عهده دارد و اقدامات لازم برای توقیف اموال مرد را انجام می‌دهد.
در این مرحله، واحد اجرای احکام بررسی می‌کند که آیا مرد اموالی دارد که قابل توقیف باشد یا خیر. این اموال می‌تواند شامل حساب‌های بانکی، خودرو، ملک و سایر دارایی‌ها باشد.
4. توقیف اموال منقول و غیرمنقول
در صورتی که مرد اموالی داشته باشد که قابل توقیف باشد، واحد اجرای احکام برای توقیف اموال مرد اقدام می‌کند. این اموال می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
1.    اموال منقول: 
o    مانند خودرو، پول نقد، لوازم خانگی، و حساب‌های بانکی.
2.    اموال غیرمنقول: 
o    مانند ملک، زمین یا خانه که می‌تواند به نام زن منتقل شود.
در این مرحله، واحد اجرائی می‌تواند دستور توقیف اموال منقول را صادر کند و اموال غیرمنقول نیز در صورت لزوم توقیف خواهد شد.
5. حراج اموال توقیف‌شده
اگر اموال مرد توقیف شوند، ممکن است اموال توقیف‌شده به فروش گذاشته شوند. این فروش باید طبق قوانین مراجع قضائی و حراج قانونی انجام شود. پس از فروش، مبلغ حاصل از فروش اموال به زن پرداخت می‌شود تا مهریه وی پرداخت گردد.
6. پیگیری از طریق مراجع قضائی
اگر مرد هیچ‌گونه اموالی نداشته باشد یا اموال او کافی برای پرداخت مهریه نباشد، زن می‌تواند از طریق مراجع قضائی و با درخواست از دادگاه اقدامات اضافی مانند بازداشت موقت یا جلب مرد را درخواست کند.

نکات حقوقی مرتبط با توقیف اموال زوج برای دریافت مهریه

1.    مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه:
o    اگر مهریه عندالمطالبه باشد، زن می‌تواند هر زمان که بخواهد، مهریه را از مرد مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت آن است.
o    اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، مرد تنها در صورتی که توان مالی داشته باشد، موظف به پرداخت مهریه است و زن نمی‌تواند از او مطالبه مهریه کند، مگر اینکه مرد استطاعت مالی خود را ثابت کند.
2.    پرداخت مهریه به‌صورت اقساطی:
o    اگر مرد قادر به پرداخت مهریه به‌صورت یکجا نباشد، می‌تواند درخواست تقسیط مهریه دهد. دادگاه در این شرایط می‌تواند مهریه را به‌صورت اقساطی پرداخت کند.
3.    توقیف اموال منقول و غیرمنقول:
o    اموال منقول شامل خودرو، پول نقد، لوازم خانگی، و حساب‌های بانکی است.
o    اموال غیرمنقول شامل ملک یا زمین است که در صورت نیاز به توقیف، باید به‌طور رسمی در دفاتر اسناد رسمی انتقال یابد.
4.    مهریه غیرنقدی:
o    اگر مهریه به‌صورت غیرنقدی (مثل طلا، ملک یا خودرو) تعیین شده باشد، باید این اموال به‌طور قانونی و در دفاتر اسناد رسمی انتقال یابند تا از نظر حقوقی معتبر باشند.

نظرات مشورتی و آرا وحدت رویه

نظریه مشورتی شماره 1421/7 (مورخ 12/03/1387) دیوان عالی کشور:
"در صورت عدم پرداخت مهریه، زن می‌تواند از طریق مراجع قضائی مهریه را از اموال مرد توقیف کرده و در صورت عدم توانایی مالی مرد، درخواست تقسیط مهریه نماید."
رای وحدت رویه شماره 557/7 (مورخ 16/05/1392) دیوان عالی کشور:
"در صورت درخواست توقیف اموال، اگر اموال مرد توقیف شود، این اموال می‌تواند به فروش گذاشته شده و حاصل فروش آن برای پرداخت مهریه زن استفاده گردد."

ده سوال کاربردی با پاسخ ‌های تحلیلی و حقوقی

1.    آیا زن می‌تواند مهریه را از دادگاه خانواده مطالبه کند؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : بله، زن می‌تواند با ثبت دادخواست در دادگاه خانواده مهریه خود را مطالبه کند.
2.    چه اقداماتی برای توقیف اموال مرد در صورت عدم پرداخت مهریه انجام می‌شود؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : زن می‌تواند از دادگاه اجرائیه دریافت کرده و از واحد اجرای احکام برای توقیف اموال مرد استفاده کند.
3.    آیا توقیف اموال به‌صورت قانونی انجام می‌شود؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : بله، توقیف اموال باید طبق دستور قضائی و از طریق واحد اجرای احکام انجام شود.
4.    آیا زن می‌تواند اموال غیرمنقول مرد را توقیف کند؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : بله، اگر مهریه به‌صورت اموال غیرمنقول تعیین شده باشد، زن می‌تواند از مراجع قضائی اموال مرد را توقیف کند.
5.    در صورتی که اموال مرد کافی نباشد، زن چه باید بکند؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : در صورت کافی نبودن اموال، زن می‌تواند از دادگاه درخواست اقدامات تأمینی و زندان اعسار کند.
6.    آیا مهریه باید به‌صورت نقدی پرداخت شود؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : خیر، مهریه می‌تواند به‌صورت غیرنقدی مانند ملک یا طلا نیز پرداخت شود.
7.    آیا توقیف اموال منقول به‌صورت قانونی انجام می‌شود؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : بله، توقیف اموال منقول مانند خودرو و پول نقد طبق دستور دادگاه و واحد اجرائی انجام می‌شود.
8.    اگر مرد از پرداخت مهریه امتناع کند، زن چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : زن می‌تواند با درخواست اجرائیه از دادگاه، مهریه را از طریق توقیف اموال مرد مطالبه کند.
9.    **آیا مرد می‌تواند درخواست اعسار دهد و مه
ریه را به‌صورت اقساطی پرداخت کند؟**
•    وکیل مهریه پاسخ می دهد : بله، مرد می‌تواند با اثبات اعسار از دادگاه درخواست تقسیط مهریه کند.
10.    آیا زن می‌تواند در صورت توقیف اموال مرد، آن‌ها را به نام خود منتقل کند؟ 
o    وکیل مهریه پاسخ می دهد : بله، در صورتی که مهریه به‌صورت اموال غیرمنقول باشد، انتقال مالکیت باید در دفتر اسناد رسمی انجام شود.

نتیجه‌گیری
توقیف اموال مرد برای دریافت مهریه یک فرایند قانونی است که در صورت عدم پرداخت مهریه از سوی مرد، زن می‌تواند از طریق مراجع قضائی و واحد اجرائی برای توقیف اموال مرد و مطالبه مهریه اقدام کند. این اقدامات قانونی به‌طور مؤثر از حقوق مالی زن حمایت می‌کند و راه‌حلی برای دریافت مهریه در شرایط عدم توانایی مالی مرد است.
 

مولفین :
محمد شیاسی ( کارشناس حقوقی  و ریس هیات مدیره موسسه حقوقی عدالت گستران نگین ترنم )
سید صادق قریشی ( وکیل پایه یک  دادگستری و مولف کتب حقوقی )

آیا در پیگیری حقوق مالی خود برای دریافت مهریه دچار مشکل شده‌اید؟ تیم حقوقی "من وکیلتم" با تخصص در امور خانواده و مهریه، آماده است تا شما را در تمامی مراحل از ثبت دادخواست تا توقیف اموال زوج همراهی کند. برای دریافت مشاوره و بررسی دقیق پرونده شما، با وکلای مجرب ما تماس بگیرید. تجربه ما، تضمین موفقیت شماست.
آقای سید علی موسوی
آقای سید صادق قریشی
خانم فاطمه اسمی
خانم فریده عبداللهی
خانم ملیحه علیخانی