توافق مالی پس از طلاق توافقی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حقوق خانواده است که تأثیر بسزایی بر آینده طرفین دارد. این توافق، تمامی تعهدات مالی زوجین از جمله مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، و تقسیم اموال مشترک را مشخص می‌کند. در این مقاله، تعاریف حقوقی، تحلیل قوانین مرتبط، و راهکارهای اجرای توافق مالی بررسی خواهد شد.
توافق مالی پس از طلاق:
توافقی که زوجین درباره تعهدات مالی از جمله مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، و تقسیم اموال مشترک انجام می‌دهند. این توافق پس از تأیید دادگاه ضمانت اجرایی دارد.
اجرت‌المثل:
مبلغی که بابت کارهایی که زن در منزل شوهر انجام داده و وظیفه قانونی یا شرعی او نبوده، به او تعلق می‌گیرد. این مبلغ طبق ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق و نظر کارشناس تعیین می‌شود.
مهریه:
تعهد مالی که مرد در زمان عقد نکاح به زن می‌دهد. در توافق مالی باید نحوه پرداخت مهریه (نقدی، اقساطی، یا بخشیده‌شده) مشخص شود.
نفقه:
هزینه‌های متعارف زندگی که مرد به زن و فرزندان پرداخت می‌کند. نفقه زوجه پس از طلاق تنها در دوران عده طلاق رجعی پرداخت می‌شود.
نحله:
در صورتی که اجرت‌المثل به زن تعلق نگیرد، دادگاه می‌تواند مبلغی به‌عنوان نحله تعیین کند. این مبلغ بر اساس مدت زندگی مشترک و توانایی مالی مرد تعیین می‌شود.
ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده:
دادگاه موظف است هنگام صدور حکم طلاق، درباره حقوق مالی زوجه از جمله مهریه، نفقه، و اجرت‌المثل تصمیم‌گیری کند.
تقسیم اموال مشترک:
دارایی‌هایی که زوجین در دوران زندگی مشترک به دست آورده‌اند. توافق مالی باید نحوه تقسیم این اموال را مشخص کند.
اعسار:
شرایطی که مرد به دلیل ناتوانی مالی، قادر به پرداخت تعهدات مالی نیست. در این حالت، دادگاه ممکن است شرایط اقساطی تعیین کند.
سند رسمی توافق مالی:
توافق مالی که به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده و از ضمانت اجرایی برخوردار است.
الزام به اجرای توافق مالی:
در صورت تخلف یکی از طرفین، دادگاه می‌تواند با استفاده از ابزارهایی مانند توقیف اموال یا جریمه مالی، توافق مالی را اجرا کند.
تحلیل حقوقی
بر اساس ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده، دادگاه موظف است در زمان صدور حکم طلاق توافقی، حقوق مالی زوجه را مشخص کند. این حقوق شامل مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، و نحله است. توافق مالی باید به تأیید دادگاه برسد تا دارای ضمانت اجرایی باشد.
در مواردی که مرد به دلیل اعسار قادر به پرداخت کامل تعهدات مالی نیست، دادگاه می‌تواند پرداخت اقساطی را تصویب کند. همچنین، ثبت توافق مالی در دفاتر اسناد رسمی باعث تقویت ضمانت اجرایی آن می‌شود.
رأی شماره ۷۴۳ هیئت عمومی دیوان عالی کشور:
"هرگونه توافق مالی میان زوجین در خصوص تعهدات مالی باید در دادگاه تأیید شود تا ضمانت اجرایی پیدا کند."
نظریه مشورتی شماره ۱۲۳۴/۷ اداره حقوقی قوه قضائیه:
"تقسیم اموال مشترک زوجین در توافق مالی، باید مطابق با اصول قانونی و با در نظر گرفتن حقوق طرفین انجام شود."
سؤال: آیا توافق مالی پس از طلاق توافقی بدون ثبت رسمی معتبر است؟
پاسخ: خیر. توافق مالی باید به تأیید دادگاه برسد و در دفاتر اسناد رسمی ثبت شود تا ضمانت اجرایی داشته باشد. در غیر این صورت، در صورت تخلف یکی از طرفین، امکان پیگیری قانونی دشوار خواهد بود.
منبع: ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده
پرسش ۱:آیا توافق مالی پس از طلاق نیاز به تأیید دادگاه دارد؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
بله، برای اینکه توافق مالی دارای ضمانت اجرایی باشد، باید به تأیید دادگاه برسد. دادگاه مفاد توافق‌نامه را بررسی و آن را در رأی طلاق ذکر می‌کند.
منبع: ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده
ماده ۱۰ قانون مدنی
پرسش ۲:آیا زن می‌تواند همزمان اجرت‌المثل و نحله را درخواست کند؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
خیر، زن نمی‌تواند همزمان اجرت‌المثل و نحله دریافت کند. اگر زن شرایط دریافت اجرت‌المثل را نداشته باشد (مثلاً نتواند اثبات کند که کارهای او جنبه تبرعی نداشته است)، دادگاه می‌تواند مبلغی را به عنوان نحله تعیین کند.
منبع: ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق
پرسش ۳:چگونه می‌توان مهریه را در توافق مالی تعیین کرد؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
در توافق مالی باید نوع پرداخت (نقدی، اقساطی، یا بخشش) مشخص شود. برای مثال:
"مهریه خانم [نام زن] معادل [تعداد سکه یا مبلغ] به‌صورت اقساط ماهانه [مبلغ قسط] از تاریخ [تاریخ شروع] پرداخت می‌شود. در صورت تأخیر بیش از [مدت مشخص]، کل مبلغ مهریه به‌صورت یک‌جا قابل مطالبه خواهد بود."
منبع: ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی
پرسش ۴:اگر مرد نتواند مهریه یا اجرت‌المثل را پرداخت کند، چه اقدامی می‌توان انجام داد؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
زن می‌تواند از دادگاه درخواست توقیف اموال یا ممنوع‌الخروجی مرد را ارائه دهد. اگر مرد ناتوانی مالی خود را اثبات کند، دادگاه می‌تواند پرداخت را به‌صورت اقساطی تعیین کند.
منبع: ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی
ماده ۳ قانون اعسار
پرسش ۵:آیا زن می‌تواند سهمی از اموال مشترک پس از طلاق درخواست کند؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
بله، اگر اموالی به نام هر دو زوج باشد یا زن بتواند مشارکت مالی خود در خرید اموال را اثبات کند، می‌تواند سهم خود را مطالبه کند. دادگاه بر اساس میزان شراکت هر طرف، تقسیم اموال را انجام می‌دهد.
منبع: ماده ۱۰ قانون مدنی
پرسش ۶:اگر مرد از اجرای توافق مالی خودداری کند، چه ضمانت اجرایی وجود دارد؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
زن می‌تواند از دادگاه درخواست اجرای حکم کند. دادگاه می‌تواند از ابزارهای قانونی مانند توقیف اموال، ممنوع‌الخروجی، یا حکم جلب برای الزام مرد به اجرای توافق مالی استفاده کند.
منبع: ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده
پرسش ۷:آیا زن می‌تواند نفقه فرزند را در توافق مالی تعیین کند؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
بله، در توافق مالی باید مبلغ نفقه فرزند، نحوه پرداخت (ماهیانه یا سالانه)، و ضمانت اجرای آن مشخص شود. برای مثال:
"نفقه فرزند [نام فرزند] به مبلغ [مبلغ مشخص] به‌صورت ماهانه از سوی آقای [نام مرد] پرداخت خواهد شد. در صورت تأخیر، زن می‌تواند از دادگاه درخواست توقیف اموال کند."
منبع: ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی
پرسش ۸:آیا مرد می‌تواند پس از توافق بر پرداخت مهریه یا نفقه، درخواست کاهش مبلغ کند؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
بله، اگر مرد توانایی مالی خود را از دست بدهد، می‌تواند دادخواست اعسار بدهد و دادگاه ممکن است مبلغ یا اقساط را کاهش دهد.
منبع: ماده ۳ قانون اعسار
پرسش ۹:چگونه می‌توان در توافق مالی ضمانت اجرای مشخصی برای تقسیم اموال قید کرد؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
در متن توافق‌نامه باید قید شود که در صورت عدم اجرای توافق، طرف مقابل مجاز به درخواست توقیف اموال یا جریمه مالی است. مثال:
"در صورت عدم تقسیم اموال ظرف مدت [مدت مشخص]، طرف متعهد ملزم به پرداخت مبلغ [جریمه] خواهد بود."
منبع: ماده ۱۰ قانون مدنی
پرسش ۱۰:آیا توافق مالی می‌تواند شامل بخشش کامل حقوق مالی زن باشد؟
وکیل توافق مالی پس از طلاق پاسخ می دهد :
بله، زن می‌تواند در توافق مالی، تمام یا بخشی از حقوق مالی خود، مانند مهریه، نفقه یا اجرت‌المثل را ببخشد. این بخشش باید به‌صورت رسمی و در حضور دادگاه ثبت شود تا از ادعاهای بعدی جلوگیری شود.
منبع: ماده ۷۵۴ قانون مدنی (اسقاط حقوق)
مولفین :
محمد شیاسی ( کارشناس حقوقی و ریس هیات مدیره موسسه حقوقی عدالت گستران نگین ترنم )
سید صادق قریشی ( وکیل پایه یک دادگستری و مولف کتب حقوقی )
برای دریافت مشاوره تخصصی در زمینه توافق مالی پس از طلاق توافقی، با تیم حقوقی "من وکیلتم" تماس بگیرید. وکلای ما آماده ارائه راهکارهای حقوقی و کمک به شما هستند.
خانم فاطمه اسمی
خانم فریده عبداللهی
خانم ملیحه علیخانی
طراحی و ساخت توسط :گروه مهر
کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به ساختنما می باشد.
