ضمانت اجرای توافق‌نامه طلاق یکی از مهم‌ترین موضوعات در دعاوی خانوادگی است. توافق‌نامه طلاق به‌عنوان سندی رسمی و قانونی، شرایط مالی و غیرمالی جدایی زوجین را مشخص می‌کند. اما گاهی یکی از طرفین از اجرای مفاد آن خودداری می‌کند. در این مقاله، ضمانت اجرای توافق‌نامه طلاق و راهکارهای قانونی در صورت تخلف بررسی خواهد شد.
ضمانت اجرا: تدابیر قانونی که در صورت تخلف یکی از طرفین از مفاد توافق‌نامه، قابلیت اجرا پیدا می‌کنند. این تدابیر شامل توقیف اموال، جریمه مالی، یا الزام به انجام تعهدات است.
توافق‌نامه طلاق: سندی مکتوب که شرایط طلاق از جمله حضانت فرزندان، پرداخت مهریه، نفقه، و تقسیم اموال مشترک را مشخص می‌کند و با تأیید دادگاه ضمانت اجرایی پیدا می‌کند.
اجرای حکم: فرایندی که دادگاه دستورات لازم برای اجرای مفاد توافق‌نامه را صادر می‌کند.
ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده: دادگاه موظف است در زمان صدور حکم طلاق، ضمانت اجرای توافق‌نامه را تعیین کند.
توقیف اموال: ابزار قانونی برای تضمین تعهدات مالی، مانند مهریه و نفقه.
ممنوع‌الخروجی: درخواست قانونی برای جلوگیری از خروج شوهر یا زوجه از کشور در صورت عدم اجرای تعهدات مالی.
تعهدات مالی: شامل پرداخت مهریه، نفقه، یا تقسیم دارایی مشترک.
الزام به انجام تعهدات: حکم دادگاه برای اجبار یکی از طرفین به اجرای مفاد توافق‌نامه.
سلب حضانت: در صورت تخلف والد حضانت‌کننده از مفاد توافق‌نامه، دادگاه می‌تواند حضانت را به والد دیگر واگذار کند.
دادخواست اجرای مفاد توافق‌نامه: درخواست رسمی به دادگاه برای اجرای تعهدات مندرج در توافق‌نامه.
طبق ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده، دادگاه باید موارد مندرج در توافق‌نامه طلاق را بررسی و ضمانت اجرای مناسب را تعیین کند. ضمانت اجرا شامل توقیف اموال، ممنوع‌الخروجی، یا الزام به اجرای تعهدات مالی است. قانون اجرای محکومیت‌های مالی نیز ابزارهای لازم برای اجرای این ضمانت‌ها را فراهم می‌کند. در موارد خاص، اگر والد حضانت‌کننده مانع ملاقات فرزند شود، دادگاه می‌تواند حضانت را تغییر دهد.
رأی وحدت رویه شماره ۷۸۹ دیوان عالی کشور:
"در مواردی که یکی از طرفین از اجرای تعهدات مالی توافق‌نامه طلاق خودداری کند، دادگاه موظف است با بررسی شرایط مالی و ارائه دستور اجرای حکم، تعهدات را ضمانت کند."
نظریه مشورتی شماره ۴۵۳۶/۷ اداره حقوقی قوه قضائیه:
"توافق‌نامه طلاق در صورت تأیید دادگاه، سندی الزام‌آور است و تخلف از آن منجر به ضمانت‌های اجرایی قانونی خواهد شد."
مثال حقوقی با پاسخ تحلیلی
سؤال: اگر یکی از طرفین از اجرای مفاد توافق‌نامه طلاق خودداری کند، چه اقدامی می‌توان انجام داد؟
پاسخ: طرف دیگر می‌تواند دادخواست اجرای توافق‌نامه را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی توافق‌نامه و تأیید مفاد آن، از طریق توقیف اموال، جریمه مالی، یا الزام به انجام تعهدات، طرف متخلف را ملزم به اجرای توافق‌نامه می‌کند.
منبع: ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده و قانون اجرای محکومیت‌های مالی
پرسش ۱:اگر یکی از طرفین از اجرای مفاد توافق‌نامه طلاق خودداری کند، چه اقدامی می‌توان انجام داد؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
در صورت خودداری یکی از طرفین، طرف دیگر می‌تواند دادخواست اجرای توافق‌نامه را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی توافق‌نامه و تأیید مفاد آن، می‌تواند از طریق توقیف اموال، جریمه مالی، یا حکم الزام به انجام تعهدات، طرف متخلف را ملزم به اجرای توافق‌نامه کند.
منبع: ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده
قانون اجرای محکومیت‌های مالی
پرسش ۲:آیا توافق‌نامه‌ای که فقط به صورت شفاهی تنظیم شده باشد، ضمانت اجرا دارد؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
خیر، توافق‌نامه طلاق باید به‌صورت مکتوب و با تأیید دادگاه تنظیم شود. توافق‌های شفاهی ضمانت اجرایی ندارند و در صورت بروز اختلاف، دادگاه آن‌ها را نمی‌پذیرد.
منبع: ماده ۱۰ قانون مدنی
پرسش ۳:آیا زن می‌تواند در صورت عدم پرداخت مهریه، اموال مرد را توقیف کند؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
بله، زن می‌تواند با ارائه دادخواست به دادگاه، درخواست توقیف اموال مرد را بدهد. دادگاه پس از بررسی دارایی‌های مرد، می‌تواند اموالی مانند حساب بانکی، خودرو، یا ملک او را توقیف کند.
منبع: ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی
پرسش ۴:آیا می‌توان در توافق‌نامه طلاق، شرط ممنوع‌الخروجی یکی از طرفین را قید کرد؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
بله، زوجین می‌توانند در توافق‌نامه طلاق شرط کنند که یکی از طرفین تا زمان انجام تعهدات مالی، از کشور خارج نشود. این شرط باید به تأیید دادگاه برسد تا قابلیت اجرا داشته باشد.
منبع: ماده ۲۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
پرسش ۵:اگر والد حضانت‌کننده از ملاقات فرزند با والد دیگر جلوگیری کند، چه ضمانت اجرایی وجود دارد؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
والد غیرحضانت‌کننده می‌تواند از دادگاه درخواست اجرای حکم ملاقات کند. در صورت تکرار تخلف، دادگاه می‌تواند حضانت را به والد دیگر منتقل کند یا جریمه مالی برای والد متخلف تعیین کند.
منبع: ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده
پرسش ۶:آیا توافق‌نامه‌ای که شرایط تقسیم اموال را تعیین کرده، قابل نقض است؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
اگر توافق‌نامه به تأیید دادگاه رسیده باشد، طرفین نمی‌توانند به‌صورت یک‌طرفه آن را نقض کنند. در صورت عدم رعایت مفاد توافق‌نامه، دادگاه می‌تواند طرف متخلف را ملزم به اجرای آن کند.
منبع: ماده ۱۰ قانون مدنی
ماده ۴۷ قانون حمایت از خانواده
پرسش ۷:چگونه می‌توان در توافق‌نامه ضمانت اجرای مشخصی برای پرداخت نفقه قید کرد؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
در متن توافق‌نامه می‌توان تصریح کرد که در صورت تأخیر یا عدم پرداخت نفقه، طرف مقابل مجاز به درخواست توقیف اموال یا حکم جلب از دادگاه است. مثال:
"در صورت عدم پرداخت نفقه ظرف مدت [مدت مشخص]، زن مجاز است از طریق دادگاه درخواست توقیف اموال و اجرای حکم را ارائه دهد."
منبع: ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده
پرسش ۸:آیا مرد می‌تواند پس از توافق بر پرداخت مهریه، از انجام آن خودداری کند؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
خیر، اگر مهریه در توافق‌نامه طلاق تعیین شده باشد و دادگاه آن را تأیید کرده باشد، مرد نمی‌تواند از پرداخت آن خودداری کند. زن می‌تواند از طریق دادگاه درخواست اجرای حکم کند.
منبع: ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی
پرسش ۹:آیا می‌توان در توافق‌نامه شرطی قید کرد که عدم اجرای مفاد آن منجر به جریمه شود؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
بله، طرفین می‌توانند شرط جریمه را در توافق‌نامه قید کنند. این جریمه باید به‌صورت مشخص در توافق‌نامه ذکر شود و به تأیید دادگاه برسد. مثال:
"در صورت تأخیر بیش از [مدت مشخص] در اجرای تعهدات مالی، متعهد موظف است مبلغ [جریمه مشخص] را به طرف مقابل پرداخت کند."
منبع: ماده ۱۰ قانون مدنی
پرسش ۱۰:اگر یکی از طرفین ادعا کند که توافق‌نامه تحت فشار امضا شده است، آیا قابل اجرا است؟
وکیل توافق نامه طلاق پاسخ می دهد :
اگر طرفی که ادعای فشار می‌کند، بتواند این موضوع را اثبات کند، توافق‌نامه فاقد اعتبار خواهد بود. دادگاه پس از بررسی مدارک و شواهد، می‌تواند توافق‌نامه را باطل کند.
منبع: ماده ۲۰۳ قانون مدنی (عدم اعتبار قراردادهای ناشی از اکراه)
مولفین :
محمد شیاسی ( کارشناس حقوقی و ریس هیات مدیره موسسه حقوقی عدالت گستران نگین ترنم )
سید صادق قریشی ( وکیل پایه یک دادگستری و مولف کتب حقوقی )
اگر در خصوص اجرای توافق‌نامه طلاق یا دعاوی خانوادگی به کمک نیاز دارید، تیم وکلای "من وکیلتم" آماده ارائه مشاوره تخصصی و راهنمایی حقوقی به شما است.
خانم فاطمه اسمی
خانم فریده عبداللهی
خانم ملیحه علیخانی
طراحی و ساخت توسط :گروه مهر
کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به ساختنما می باشد.
