چک‌های بلامحل یکی از رایج‌ترین مشکلات مالی هستند که می‌توانند پیامدهای سنگینی برای صادرکننده داشته باشند.
اگر چک شما برگشت بخورد، چه مجازاتی در انتظار صادرکننده است؟ و در چه شرایطی می‌توان از تعقیب کیفری جلوگیری کرد؟
در این پادکست به بررسی کامل این موارد خواهیم پرداخت. سلام! من سید صادق قریشی، وکیل دادگستری هستم. در این قسمت از مجموعه “دوره مقدماتی حقوق چک و اسناد تجاری: از صدور تا مطالبه” به مجازات‌های صادرکنندگان چک‌های بلامحل و شرایط قانونی مرتبط با آن‌ها می‌پردازیم. برای مشاوره حقوقی بیشتر به سایت من وکیلتم مراجعه کنید.
1. مجازات‌های صادرکنندگان چک‌های بلامحل (ماده ۷ قانون صدور چک) مجازات‌ها براساس مبلغ چک تعیین می‌شوند: چک کمتر از ۱۰ میلیون ریال: حبس تا ۶ ماه. چک بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون ریال: حبس از ۶ ماه تا ۱ سال. چک بالای ۵۰ میلیون ریال: حبس از ۱ تا ۲ سال و محرومیت از دریافت دسته چک به مدت ۲ سال.
2. شرایط عدم تعقیب کیفری (ماده ۹ قانون صدور چک) در شرایط زیر صادرکننده چک از تعقیب کیفری معاف است: پرداخت وجه قبل از طرح شکایت کیفری. جلب رضایت دارنده چک یا توافق بر پرداخت وجه. در صورت پرداخت وجه توسط بانک از محل حساب مسدود صادرکننده.
3. صدور چک با علم به بسته بودن حساب (ماده ۱۰ اصلاحی ۱۳۷۲) اگر صادرکننده بداند حسابش بسته است و چک صادر کند: این عمل چک بلامحل تلقی می‌شود. مجازات: حبس تا دو سال و محرومیت از دسته چک به مدت دو سال. این مجازات‌ها غیرقابل تعلیق هستند.
4. مهلت شکایت کیفری (ماده ۱۱ قانون صدور چک) برای طرح شکایت کیفری، دو مهلت شش‌ماهه وجود دارد: ۶ ماه از تاریخ صدور چک برای مراجعه به بانک. ۶ ماه از تاریخ گواهی عدم پرداخت برای طرح شکایت کیفری.
5. دستور عدم پرداخت چک (ماده ۱۴ اصلاحی ۱۳۷۲) اگر چک مفقود، سرقت یا جعل شود، صادرکننده می‌تواند به بانک دستور عدم پرداخت بدهد. اما اگر ادعایش خلاف واقع باشد، با مجازات ماده ۷ و پرداخت خسارت دارنده چک روبه‌رو می‌شود.
6. چک‌های غیرقابل تعقیب کیفری (ماده ۱۳ اصلاحی ۱۳۸۲): چک سفید امضاء. چک مشروط. چک تضمینی. چک بدون تاریخ.
نتیجه‌گیری: چک بلامحل می‌تواند عواقب جدی برای صادرکننده داشته باشد — از حبس گرفته تا محرومیت از دریافت دسته چک. با این حال، قانون در شرایطی خاص مانند پرداخت وجه یا رضایت دارنده، امکان جلوگیری از تعقیب کیفری را فراهم کرده است.
در این پادکست به بررسی مجازات‌ها و شرایط قانونی صادرکنندگان چک‌های بلامحل پرداختیم. در قسمت بعدی، به سایر جنبه‌های حقوقی چک‌ها خواهیم پرداخت. برای اطلاعات بیشتر به سایت من وکیلتم مراجعه کنید.