۱. تعریف شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت مختلط غیر سهامی، همانطور که از نامش پیداست، ترکیبی از دو نوع شریک است:
شرکای ضامن: مسئولیت تضامنی دارند و به تنهایی مسئول پرداخت تمام قروض شرکت هستند.
شرکای با مسئولیت محدود: مسئولیت آنها تنها به میزان آوردهای است که به شرکت وارد کردهاند.
این نوع شرکت به دلیل ترکیب مسئولیتهای متفاوت شرکاء و نقش مهمی که در تجارتهای مختلف ایفا میکند، دارای مقررات ویژهای است که در قانون تجارت تعیین شدهاند.
۲. مدیریت شرکت مختلط غیر سهامی
۲.۱. اصل مدیریت توسط شرکای ضامن
مدیریت شرکت مختلط غیر سهامی به شرکای ضامن اختصاص دارد. طبق ماده ۱۴۵ قانون تجارت، شرکای ضامن به عنوان افراد مسئول پرداخت قروض شرکت، وظیفه اداره شرکت را نیز بر عهده دارند.
شرکای با مسئولیت محدود به هیچ عنوان حق دخالت در امور اجرایی و مدیریتی شرکت را ندارند. این وضعیت به این دلیل است که شرکای با مسئولیت محدود تنها در برابر سهم آورده خود مسئول هستند و نباید در تصمیمات اساسی و اجرایی که مسئولیت مالی به دنبال دارد دخالت کنند.
۲.۲. منع مداخله شریک با مسئولیت محدود در اداره شرکت
ممنوعیت مداخله شریک با مسئولیت محدود در امور اجرایی شرکت به این دلیل است که این نوع شریک نباید در معرض مسئولیت تضامنی قرار گیرد. از طرف دیگر، قانونگذار خواسته است که اراده شرکای با مسئولیت محدود در اتخاذ تصمیمات اجرایی شرکای ضامن تأثیرگذار نباشد.
۳. وسعت منع مداخله شریک با مسئولیت محدود در اداره شرکت
۳.۱. محدوده ممنوعیت مداخله در امور اجرایی
ممنوعیت مداخله شریک با مسئولیت محدود به معنای عدم دخالت در تصمیمات کلیدی و اجرایی شرکت است. این ممنوعیت شامل فعالیتهایی از قبیل:
خرید و فروش اموال شرکت
اخذ وام
امضای قراردادها و اوراق مالی
کلیه معاملاتی که ممکن است برای شرکت تعهداتی ایجاد کند
اما نکتهای که در اینجا باید اشاره شود این است که شریک با مسئولیت محدود میتواند در مواردی که حقوق اشخاص ثالث تحت تأثیر قرار نمیگیرد، در فعالیتهای داخلی شرکت نقش داشته باشد. به عبارت دیگر، تنها معاملات و عملیاتی که در آنها حقوق اشخاص ثالث مطرح است مشمول این ممنوعیت میشود.
۳.۲. نظارت شریک با مسئولیت محدود بر امور شرکت
در ماده ۱۴۵ قانون تجارت، حق نظارت شریک با مسئولیت محدود بر امور شرکت تأکید شده است. این حق به شریک با مسئولیت محدود اجازه میدهد که از دفاتر و اسناد شرکت برای اطلاع از وضعیت مالی شرکت استفاده کند و صورتهای مالی شرکت را برای اطلاع شخصی خود تهیه کند.
این قاعده، از یک سو حمایت از حقوق شریک با مسئولیت محدود را تضمین میکند و از سوی دیگر، اجازه نمیدهد که این شریک در تصمیمات اجرایی و مدیریتی شرکت دخالت کند.
۴. ضمانت اجرای قاعده منع مداخله شریک با مسئولیت محدود
۴.۱. نتیجه مداخله غیرمجاز شریک با مسئولیت محدود
اگر شریک با مسئولیت محدود برخلاف مقررات قانونی مداخله در امور اجرایی و معاملات شرکت کند، مسئولیتهای ناشی از این معاملات بهطور تضامنی بر عهده او و شرکای ضامن قرار میگیرد.
بنابراین، حتی اگر شریک با مسئولیت محدود خارج از اختیارات قانونی خود فعالیت کرده باشد، او مسئول پرداخت تعهدات ناشی از معامله خواهد بود، مگر اینکه بهصراحت اعلام کرده باشد که این معامله را بهعنوان وکیل شرکت انجام داده است.
۴.۲. مداخله شریک با مسئولیت محدود به عنوان وکیل
اگر شریک با مسئولیت محدود در مواردی که حق دخالت ندارد، تصریح کند که این اقدامات را بهعنوان وکیل شرکت انجام میدهد، مسئولیت او بهطور کامل به مسئولیت وکیل محدود خواهد شد و دیگر شرکای ضامن نمیتوانند علیه او اقامه دعوی کنند.
۵. نحوه تصمیمگیری جمعی شرکاء
۵.۱. تصمیمگیری توسط شرکاء
در شرکت مختلط غیر سهامی، تصمیمات جمعی معمولاً توسط شرکای ضامن اتخاذ میشود، اما در موارد خاص، شرکای با مسئولیت محدود نیز ممکن است در تصمیمگیریها دخیل شوند.
تصمیمات جمعی درباره امور شرکت میتواند از طریق مجمع عمومی شرکاء گرفته شود، که این مجمع میتواند بهطور مشخص در اساسنامه یا قرارداد شرکت پیشبینی شود.
در این مجمع، شرکاء میتوانند تصمیمات خود را به یکی از روشهای زیر اتخاذ کنند:
دعوت به جلسه مجمع عمومی: با تقاضای یک شریک ضامن یا اکثریت شرکای با مسئولیت محدود.
رأیگیری در جلسه مجمع عمومی: میتواند بهصورت حضوری یا از طریق دادن نمایندگی یا ارسال یادداشت کتبی صورت گیرد.
۵.۲. تصمیمات ویژه در شرکت مختلط غیر سهامی
برخی تصمیمات اساسی نظیر تغییر تابعیت شرکت و تبدیل شرکت مختلط به شرکت تضامنی نیاز به اتفاق آراء تمامی شرکاء دارند و نمیتوان آنها را به تصمیم اکثریت واگذار کرد.
