در دنیای تجارت، بسیاری از فعالیت‌ها توسط اشخاص حقوقی انجام می‌شود. این اشخاص دارای شخصیت حقوقی مستقل از افراد حقیقی هستند و می‌توانند به‌عنوان تاجر شناخته شوند. در این بخش، انواع مختلف اشخاص حقوقی که می‌توانند تاجر شناخته شوند، توضیح داده می‌شود.
۱. اشخاص حقوقی موضوع حقوق خصوصی
الف) شرکت‌های تجاری
شرکت‌های تجاری به‌طور قطع تاجر محسوب می‌شوند، چه هدف اصلی فعالیت آنها تجاری باشد و چه از نظر شکلی تجاری باشند. طبق ماده ۲۰ قانون تجارت، انواع شرکت‌های تجاری عبارتند از:
شرکت سهامی
شرکت با مسئولیت محدود
شرکت مختلط سهامی
شرکت نسبی
شرکت تضامنی
شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت تعاونی تولید و مصرف
تقسیم‌بندی شرکت‌ها
شرکت‌های اشخاص:
این شرکت‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که شرکا نمی‌توانند سهم‌الشرکه خود را به دیگری منتقل کنند مگر با رضایت سایر شرکا. شرکت‌های تضامنی، نسبی و مختلط سهامی از این دسته هستند.
شرکت‌های سرمایه:
در این شرکت‌ها، شخصیت شرکا اهمیت ندارد و مسئولیت آنها فقط به میزان سرمایه‌ای که در شرکت گذاشته‌اند محدود است. این شرکت‌ها شامل شرکت‌های سهامی عام و خاص، با مسئولیت محدود و تعاونی تولید می‌باشند.
تقسیم‌بندی شرکت‌ها از نظر نوع فعالیت:
شرکت‌های موضوعاً تجاری:
این شرکت‌ها به‌طور خاص برای انجام امور تجاری تشکیل می‌شوند. شامل شرکت‌های تضامنی، نسبی، مختلط (سهامی و غیر سهامی) و شرکت با مسئولیت محدود.
شرکت‌های شکلاً تجاری:
این شرکت‌ها به‌صورت تجاری تلقی می‌شوند، حتی اگر موضوع آنها تجاری نباشد. این دسته شامل شرکت‌های سهامی عام و خاص می‌شود.
ب) تشکیلات غیر تجاری
این اشخاص حقوقی که پس از ثبت در دفتر مخصوص وزارت دادگستری شخصیت حقوقی پیدا می‌کنند، به‌منظور فعالیت‌های غیر تجاری مانند فعالیت‌های هنری، ورزشی، ادبی یا امور خیریه تشکیل می‌شوند. این تشکیلات می‌توانند سود را بین اعضا تقسیم کنند.
۲. اشخاص حقوقی موضوع حقوق عمومی
الف) دولت و تشکیلات و موسسات دولتی
برخی فعالیت‌های تجاری در انحصار دولت هستند و ممکن است از طریق تشکیلاتی با شخصیت حقوقی انجام شوند. این موسسات معمولاً به‌صورت شرکت تأسیس نمی‌شوند و به محض تأسیس، شخصیت حقوقی خود را به‌دست می‌آورند.
ب) شرکت‌های دولتی
شرکت دولتی به شرکتی اطلاق می‌شود که حداقل ۵۰ درصد از سرمایه آن متعلق به دولت باشد. این شرکت‌ها ممکن است از ابتدا توسط دولت تأسیس شده باشند یا پس از ملی شدن به دولت منتقل شده باشند. این شرکت‌ها تابع قوانین تأسیس و اساسنامه‌های خود هستند.
جمع‌بندی:
در این مطلب توضیح دادیم که اشخاص حقوقی تاجر به دو دسته تقسیم می‌شوند: اشخاص حقوقی خصوصی مانند شرکت‌های تجاری و اشخاص حقوقی عمومی مانند دولت و شرکت‌های دولتی. فهم این مفاهیم برای داوطلبین آزمون حقوقی بسیار ضروری است، زیرا در آزمون‌ها این مفاهیم به‌طور مکرر مورد سوال قرار می‌گیرند.
